Vacature PhD: Nederlandse cryptologische ontwikkelingen in de 20e eeuw – RU
Cryptologie is het vakgebied dat zich bezighoudt met het versleutelen en ontsleutelen van berichten. Al in de oudheid werden cryptologische technieken gebruikt, vooral door militairen en diplomaten, om hun communicatie af te schermen. Pas in de laatste vijftig jaar is versleuteling, door toenemende digitalisering, gemeengoed geworden voor het grote publiek, bijvoorbeeld in onze mobiele telefoons.
Nederland heeft eerder in de 20e eeuw een eigen rol gespeeld in de cryptologie, mede vanwege zijn koloniale rijk. Cryptologen konden diplomatiek en militair van doorslaggevende betekenis zijn, om een klein land als Nederland een machtspositie en voorsprong te geven in internationale onderhandelingen en in het verdedigen van nationale belangen, maar ook in het anticiperen op oorlogsdreiging en het handhaven van de eigen neutraliteit. Zo lazen Nederlandse cryptologen tijdens de Eerste Wereldoorlog Duitse versleutelde telegrammen en lazen ze in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog ook Japanse versleutelde berichten. Na de oorlog speelde o.a. Philips USFA/Crypto een internationaal vooraanstaande rol, in nauwe samenwerking met de Nederlandse overheid.
De beoogde promovendus brengt deze ontwikkelingen systematisch in kaart, van de Eerste Wereldoorlog tot een nader te bepalen eindpunt na de Tweede Wereldoorlog, vooral gebaseerd op archiefonderzoek en gesprekken met deskundigen en/of betrokkenen. De achterliggende grotere vragen richten zich enerzijds op de institutionalisering van cryptologisch werk in Nederland, in vergelijking met andere landen, en anderzijds op de uitwerking ervan. Het eerste punt richt zicht op het cryptologisch handwerk zelf, binnen de krijgsmacht, de inlichtingendiensten en de relevante bedrijven, en op de daarbij betrokken personen. Het tweede punt zich richt op de vraag naar, en het gebruik van ontsleutelde berichten in de politiek en de beleidsontwikkeling.
Deze promotiepositie wordt gefinancierd vanuit de Stevin premie (2021) van Prof. Bart Jacobs, die als promotor op zal treden. Daarnaast zal mr. drs. Rowin Jansen het onderzoek mede-begeleiden, vanuit zijn historische en juridische achtergrond. De positie wordt ingebed in iHub, het centrum voor interdisciplinair onderzoek naar digitalisering en samenleving aan de Radboud Universiteit (zie: ihub.ru.nl). De promovendus zal deel uitmaken van een interdisciplinaire groep van promovendi en postdocs die zich richt op de historische, juridische en technische aspecten van het werk van inlichtingendiensten, de krijgsmacht en politie (bulkdata, interceptie, cryptoglogie, toezicht etc.).
Gezocht wordt naar een afgestudeerd historicus met belangstelling voor, en enige affiniteit met, de technische aspecten van het onderwerp. De betrokkene hoeft zeker geen expert in de cryptologie te zijn of te worden, maar zal de grote lijnen van de gebruikte systemen wel moeten herkennen en begrijpen. Gedegen kennis van de Nederlandse en Engelse taal en van de moderne Nederlandse en internationale (politieke) geschiedenis is vereist. Het te schrijven proefschrift zal Engelstalig zijn, en mogelijk, in aangepaste vorm, leiden tot een handelseditie. Het is de bedoeling dat ook al gedurende de looptijd van het onderzoek gepubliceerd zal worden in de Nederlandstalige en Engelstalige vakliteratuur, maar bij gelegenheid ook voor een breder publiek.
Om een indruk te krijgen van het onderwerp en het onderzoek, zie de volgende recente publicatie: B. Jacobs, F. van Kampen (2024), A new perspective on Dutch WWI codebreaking with its international ramifications, HistoCrypt 2024, artikel link.
De beoogde aanstellingsdatum is in het eerste kwartaal van 2025. De looptijd is 4 jaar, bij een volledige aanstelling, en 5 jaar bij een aanstelling voor 80%.
Deadline voor reacties: 15 januari 2025
Via deze tekst wordt informeel in eigen netwerken gezocht naar geschikte kandidaten. Geïnteresseerden kunnen direct solliciteren door het sturen van een CV + motivatiebrief naar het onderstaande adres. Op basis daarvan kan een uitnodiging voor een nader gesprek verzonden worden, mogelijk resulterend in een aanstelling als promovendus.
Het is in beginsel ook mogelijk dat deze positie, bij gebleken gebrek aan PhD-kandidaten, omgezet wordt in een postdoc plaats, van ongeveer drie jaar. Reeds gepromoveerde historici met belangstelling voor dit onderwerp kunnen zich dus ook melden.
Prof. dr. B. Jacobs
bart@cs.ru.nl
http://www.cs.ru.nl/~bart
