Archivalia in Italië, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland

Beschreven door Gisbert Brom (jaar van publicatie: 1908-1914)

In navolging van andere landen gaf de Commissie van Advies voor ’s Rijks Geschiedkundige Publicatiën bij haar allereerste begin in 1904 de opdracht bronnen voor de Nederlandse geschiedenis in Italië te ontsluiten voor historisch onderzoek. Het eerste resultaat van deze rijksopdracht was de serie Archivalia in Italië (649-1850), een algemene inventaris of ‘catalogus’ van Romeinse archieven, die in drie delen verscheen tussen 1908 en 1914.

In elk deel van deze serie is een chronologisch overzicht van documenten met korte inhoudsaanduidingen opgenomen, steeds voorafgegaan door een uitvoerig commentaar bij de afzonderlijke archieven en fondsen. Aangezien omvang en diversiteit van de onderzochte archieven een meer uitvoerige bewerking in de weg stonden, is het materiaal voornamelijk aan de hand van oudere, al bestaande archieftoegangen beschreven. Bij het ontbreken van een duidelijke aanduiding van de inhoud werden de stukken echter opgespoord en nader geïdentificeerd. De beschreven stukken zijn politiek, religieus en cultureel van aard en bestrijken hoofdzakelijk de Middeleeuwen en de vroegmoderne tijd.

In het eerste deel van deze uitgave, verdeeld over twee banden, worden de ‘neerlandica’ in de Vaticaanse archieven ontsloten. Het tweede deel biedt een beschrijving van bronnen aanwezig in de Vaticaanse bibliotheek. In het derde deel komen de overige archieven en bibliotheken te Rome aan de orde. De titel van deze uitgave is dan ook enigszins misleidend: het deel dat de archieven buiten Rome zou behandelen is immers nooit verschenen. Een belangrijk nevenproduct van deze uitgave is Broms Guide aux archives du Vatican (1910), lange tijd een veelgebruikte archiefgids voor het moeilijk toegankelijke papieren geheugen van de Heilige Stoel.