Maatschappelijk panel – De Wolf en de Mens
Op 31 maart publiceerde historicus Sander Govaerts een artikel in BMGN – Low Countries Historical Review (BMGN-LCHR) over wolven in de geschiedenis van de Lage Landen (Nederland, België, delen van Duitsland). Vanwege het huidige publieke debat over de terugkeer van de wolf heeft het duidelijk een connectie met het heden. Daarom hebben het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap (KNHG), BMGN-LCHR en Historici.nl een maatschappelijk panel samengesteld, bestaande uit partijen die in hun werk of dagelijks leven met de wolf te maken krijgen.
Detail van ‘Een benauwde droom’, Pellerin & Cie., ca. 1902 (via Rijksmuseum)
Uit het artikel van Govaerts blijkt dat het beeld wat men had van de wolf, gedurende de Middeleeuwen steeds negatiever werd. In het heden worstelt men met beeldvorming over de wolf: wat vinden we nou eigenlijk van het dier? In het maatschappelijk panel spreken de partijen zich uit over de terugkeer van de wolf, en leren we meer over de gelijkenissen en verschillen tussen toen en nu. Govaerts zegt er zelf het volgende over:
‘Na meer dan een eeuw afwezigheid heeft de wolf Nederland en België opnieuw veroverd. Dat gaat gepaard met heftige discussies tussen voor- en tegenstanders van de wolf, angst bij burgers die vrezen voor het lot van hun kinderen en bij boeren die bang zijn dat hun vee ten prooi valt aan de wolf. Dat is niets nieuws, in het verleden werden wolven ook gevreesd. Toen legden bewoners van wat we nu de Benelux noemen, sterk het verband tussen de komst van de wolf en oorlog. Sander Govaerts onderzoekt in zijn artikel dit verband tussen gewapende conflicten en een heropleving van wolf populaties. Hoewel wolven een groot aanpassingsvermogen hebben, zo blijkt uit het artikel, leidden oorlogen niet per definitie tot grote groei van het aantal wolven, zoals tijdgenoten wel vreesden. Het waren juist de uitzonderlijke keren dat dit wel het geval was die het algemeen aanvaarde stereotype van de bloeddorstige wolf bevestigden en versterkten. De nauwe associatie tussen wolven en oorlog wettigde echter wel het nemen van doorgedreven maatregelen om de soort uit te roeien.’
Het volledige artikel, ‘Wolves and Warfare in the History of the Low Countries, 1000-1800’, is gratis te lezen via BMGN-LCHR.nl
Het werk van Govaerts toont aan hoe ingrijpend onze beeldvorming over de wolf is geweest voor onze omgang met het dier. Die ontwikkeling zet zich door in het huidige maatschappelijke debat. In het maatschappelijk panel geven verschillende partijen hun reactie op de terugkeer van de wolf, naar aanleiding van de publicatie van Govaerts. Tevens schreef Nicoline van der Sijs een bijdrage over de herkomst en het gebruik van het woord ‘wolf’ in het Nederlands.
Klik op de naam om de reacties te lezen:
- Nicoline van der Sijs (Radboud Universiteit Nijmegen)
- Peter Lennertz (The Wolf Conservation Association, België)
- Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging
- Hubertus Vereniging Vlaanderen (jagersvereniging)
- Defensie België[1]
