Experiment: Wat gebeurt er als je op een werkdag net zoveel bier drinkt als ze in de zeventiende eeuw deden?

Experiment: een dag net zoveel bier drinken als een gemiddelde zeventiende-eeuwse Nederlander

Hypothese: dat wil ik vast elke dag!

Conclusie: lees hieronder

Dunbier. Daar heeft iedereen wel van gehoord. In de zeventiende eeuw dronk in de Republiek, althans in de steden, bijna niemand water. Want de grachten van steden als Amsterdam waren open riolen waar de drollen en het huisvuil in dreven. Bovendien loosden leerlooiers en textielververs hun vuile water gewoon in de stad. Als je water dronk werd je ziek.

Iedereen – mannen, vrouwen, kinderen – dronk bier. Dat was verhit en vrij van ziektekiemen. In 1620 telde de Republiek dan ook meer dan zevenhonderd bierbrouwerijen. Gemiddeld dronk een Nederlander 280 liter bier per jaar, vier keer zoveel als tegenwoordig. Het bier was wel minder sterk. Het had een alcoholpercentage van circa 2%. Een soort Radler, dus.

Hoe was dat? Altijd bier? Ik ga het testen. Ik drink een hele dag (van ontbijt tot avondeten) alleen bier, want dat dronk de gemiddelde Nederlander bij elke maaltijd. Een kan bier kostte rond 1620 een halve stuiver. Een metselaar verdiende zo’n 20 stuivers per dag.

7:00 uur Daar gaan we dan: het ontbijt. Cruesli, yoghurt, brood. Maar in plaats van thee een biertje. Om aan het gewenste alcoholpercentage te komen van circa 2% heb ik 50% bier en 50% kraanwater genomen. Het is niet heel vies, bier bij het ontbijt. Voelt wel vreemd, alsof de avond begint.

9:00 uur Op kantoor maak ik geen latte, maar schenk ik mezelf een biertje in. Hij is wat minder sterk dan aan het ontbijt. Ik denk dat ik toen te weinig water heb toegevoegd. Ugh, ik heb eigenlijk nu al geen zin meer – liever dronk ik warme koffie. Wel fijn: het is helemaal niet zoet, best fris.

9:30 uur Ik stap op de fiets voor een boodschap. De kou doet me goed. Ik heb wel ontzettende dorst. Bij de supermarkt sla ik een paar blikken bier in. Ik voel me aan de kassa een beetje clandestien. Aan eten en drinken zitten blijkbaar ongeschreven regels die ik anders niet bewust ervaar.

11:00 uur Telkens voel ik me alsof de borrel is begonnen. Ik zit nu aan m’n derde glas van dit spul. De scherpe randjes gaan er steeds een beetje af; ik heb moeite me te concentreren op m’n werk. Lastig, want aan het artikel dat ik schrijf zit gewoon een deadline.

12:30 Lunch ☺ Een salade met bier. Prima. Dit voelt al minder raar dan bier bij het ontbijt. Toch gaat het wel tegen heug en meug, hoor.

13:30 uur. Gaat de tijd altijd zo langzaam? Wat vreemd, ik had verwacht dat dit veel leuker zou zijn. Ik ben sloom tot en met, wil het liefst naar huis en slapen. Een klein beetje misselijk ook. Even niks drinken helpt. Ik word langzaam weer helderder.

16:00 uur Ik kan gelukkig nog lachen 🙂 De werkdag zit er bijna op.

17:30 uur Kotsmisselijk. Hoe kan dat? Ik heb 4,5 glazen dunbier gedronken: zo’n 800 ml pils en 800 ml water. Zoveel bier drink je met gemak op een avondje. Ik vermoed dat dit gewoon een kwestie is van wennen. Even doorzetten en je doet het met gemak. Dat ga ik alleen niet uitproberen – ik neem zo stiekem een kopje thee.

Conclusie: Het is te doen, bierdrinken als vroeger, maar niet met plezier, gek genoeg. Hoewel de smaak vrij neutraal is, ging dat lauwe en weeë me zo vanaf de lunch tegenstaan. En de constante stroom, de hele dag door, doet iets met je suikerspiegel: een high en een crash, en dan nog een keer en nog eens. En de hele tijd geweldige dorst, daar helpt dat bier dus totaal niet tegen. Dit had ik niet verwacht.

Doen we het nog eens? Zeker niet. Teveel gehecht aan mijn 21ste-eeuwse drankjes. Maar misschien voelt iemand anders zich geroepen dit experiment te repliceren?

Hier meer info over de geschiedenis van bier, over de opkomst van drinkende jongeren, of lees Renée Kistemaker, Bier! Geschiedenis van een volksdrank (Amsterdam 1994). Je kunt ook het Nationaal Biermuseum De Boom in Alkmaar bezoeken.