Themamiddag in Wolfheze: een begraafplaats bij een psychiatrische instelling…

Er zijn in ons land nog zestien begraafplaatsen bij psychiatrische instellingen over. De oudste is de Joodse Begraafplaats Meerenberg in Santpoort (1849), de jongste de begraafplaats van de Willibrordus Stichting in Heiloo (1930). Het zijn bijzondere plekken omdat de geschiedenis ervan verknoopt is met de geschiedenis van de psychiatrie, die uitmunt in anonimiteit en de patiënten heel lang tot nummers heeft gereduceerd. Wat betekende dat voor de begraafplaatsen die bij veel van deze instellingen werden ingericht? Wie liggen er begraven, hoe zien de graven eruit en wat wordt er tegenwoordig aan het behoud gedaan?

De historie van deze begraafplaatsen is onderbelicht. Vandaar dat het blad Terebinth onlangs een themanummer rond dit onderwerp publiceerde. Dat is de aanleiding om een excursie naar Wolfheze te organiseren. Want niet alleen dat daar rondleidingen op de begraafplaats worden gegeven, er is ook het Historisch Museum APZ te bezoeken: een museum op het terrein van het voormalig Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis Wolfheze (1907), tegenwoordig onderdeel van Pro Persona. Wolfheze illustreert wat er ook in andere psychiatrische ziekenhuizen in de afgelopen eeuw gebeurde. De kortste samenvatting is misschien wel: ‘sterven tot de dood erop volgde’, in de woorden van medisch-antropoloog Huub Beijers.

Het museum van deze instelling voor geestelijke gezondheidszorg geeft alle informatie die nodig is om de context van de begraafplaats te begrijpen. In kort bestek passeren de ontwikkelingen in de psychiatrie de revue: van bad- en bedverpleging via arbeidstherapie, de jaren van de antipsychiatrie naar het huidige streven van integratie van psychiatrische patiënten in de maatschappij. Het museum laat een interessante collectie medische apparatuur zien, naast allerlei curiosa, en heeft ook een bibliotheek.

Iedereen is van harte welkom om deel te nemen aan een speciale rondleiding in het Historisch Museum en op de begraafplaats in Wolfheze. Het programma duurt van 13:30 tot 16:30 uur, met mogelijkheden voor een lunch vooraf en/of een diner na, bij Restaurant De Tijd bij het station in Wolfheze.

Programma:

13.30 – 14.00 Inloop
14.00 – 14.05 Welkom door Terebinth
14.05 – 15.00 Rondleiding in het museum van Pro Persona
15.00 – 15.30 Thee/koffiepauze
15.30 – 16.30 Rondleiding begraafplaats
16.30 – 17.30 Napraten in Restaurant De Tijd

Tip: deelnemers kunnen zich goed voorbereiden met de podcast ‘Monsters in het bos’ te beluisteren (zie NPO Luister) en het laatste nummer van Terebinth.

Deelnamekosten: € 10 voor donateurs, € 15 voor niet-donateurs.
Aanmelding: uiterlijk 10 november via onderstaand formulier.

Aanmeldformulier.