Dossier Werkdruk Druk(te) op de werkvloer – Liesbeth Sparks
Voor de themareeks ‘Historicus in de prestatiemaatschappij’ sprak Historici.nl met enkele historici in verschillende sectoren. In dit tweede gesprek: Liesbeth Sparks. Zij is zelfstandig historicus en heeft sinds 2009 haar eigen bedrijf: Onvergetelijk Verleden.
Je bent zo goed als je laatste opdracht
‘Zelfstandige’, ‘eigen baas’, ‘zelfstandig professional’, ‘zelfstandig historicus’: Liesbeth Sparks gebruikt al deze benamingen. ‘zzp’er’ hoort voor haar niet thuis in dit rijtje. “Veel mensen hebben een bepaald idee hierbij en die associatie wil ik niet”, legt Sparks uit. “Zzp wordt ook wel eens uitgelegd als Zelfstandige Zonder Pensioen. Mensen zien zzp’ers soms als mensen die geen werk kunnen vinden en daarom maar zelfstandig worden. Als zelfstandige wil ik niet overkomen als een ploeteraar. ‘Personal branding’ is erg belangrijk, zeker in de prestatiemaatschappij.”
Dat de prestatiemaatschappij bestaat, staat voor Sparks vast. “De druk om te presteren blijft toenemen. Zeker bij jonge mensen. Ik voel die druk zelf ook wel; je bent als zelfstandige zo goed als je laatste opdracht.” Dat is in een zekere zin een nadeel van je eigen baas zijn, vindt Sparks. “Bij een vaste baan krijg je gewoon doorbetaald voor periodes waarin je even minder creatief bent. Met die zekerheid zorgt een minder productieve dag misschien voor minder stress, maar dat wil niet zeggen dat een vaste baan een eindstation is.” Na de geboorte van haar jongste zoon had Sparks behoefte aan vastigheid en de kans deed zich voor om als medewerker voorgezet onderwijs bij het Rijksmuseum te beginnen. Drie jaar later koos zij er zelf voor gekozen om terug te gaan naar het zelfstandige bestaan. “Dat vind ik wel weer een voordeel van de prestatiemaatschappij: je kan heen en weer springen tussen banen, werksoorten en werkwijzen.”
Hollen of stilstaan
“Het is hollen of stilstaan”, beschrijft Sparks het leven als eigen baas. Ze deelt met nog een paar andere zelfstandigen een kantoor en daar wordt regelmatig gesproken over stress. “Soms hebben we het over dat je minder omzet dan je eigenlijk wil, een volgende keer gaat het over dat je zoveel opdrachten hebt liggen dat het weer te druk is. Er zijn misschien weinig banen, maar er is wel degelijk genoeg werk.” Een vaste baan hebben is mooi, vindt Sparks, maar het is niet alles. “Als jouw baan verdwijnt of als je ontslagen wordt, moet je helemaal opnieuw beginnen. Ik ben als eigen baas continu bezig met mezelf te verkopen, werk continu aan mijn netwerk, ben flexibel en moet eigenlijk elke dag opnieuw beginnen. Voor iemand die jarenlang één baan heeft gehad, is dat waarschijnlijk lastiger.” Sparks denkt dat ze als zelfstandige veel creatiever kan zijn, dat weegt voor haar op tegen de onzekerheid.
Om optimaal te kunnen genieten van al die creatieve mogelijkheden moet je wel zorgen voor voldoende rust. “Rust kan je inbouwen, mits je genoeg opdrachten hebt. Als je jezelf druk maakt over of je genoeg omzet draait, kun je die rust niet zo snel nemen. Als je teveel opdrachten hebt, kun je ook geen rust nemen. Soms moet je dus leukere opdrachten laten schieten voor opdrachten die beter betalen. Het is belangrijk om je eigen grenzen aan te geven.” Een opdracht weigeren als de omzet laag is, is één van de moeilijkste dingen om te doen, zegt Sparks. Want wat als je teveel misloopt? “Toch moet je soms opdrachten weigeren, want je presteert minder goed als je die rust niet neemt.”
De voordelen van het werken als zelfstandig historicus wegen in de ogen van Sparks op tegen de nadelen. Dat ze haar eigen baas is, en op gelijkwaardig niveau met opdrachtgevers staat, is voor haar een belangrijke reden. Het kan heel stressvol zijn als zelfstandige in de prestatiemaatschappij en Sparks snapt heel goed dat het niet voor iedereen is weggelegd om eigen baas te zijn. Zelfstandige of niet, Sparks heeft voor iedereen drie punten van advies om niet aan de prestatiemaatschappij te bezwijken:
- “Zeg ‘nee’ tegen opdrachten die niet genoeg opleveren. Dat scheelt in de drukte.”
- Kijk in het weekend niet op je telefoon: “Zelf heb ik mijn e-mailnotificaties uitstaan. Zo zie ik ’s avonds en in de weekenden geen nieuwe e-mails binnenkomen. Als ik vrij ben, ben ik vrij.”
- Vergelijk jezelf niet teveel met anderen: “Ik ben wie ik ben. Ik doe wat ik doe. We zijn allemaal anders en dat is goed.”
Vorige artikel in deze reeks: Karwan Fatah-Black over druk(te) op de werkvloer
Volgende artikel in deze reeks: Dossier werkdruk: conlusies
