Database en interactieve kaart geven nieuw inzicht in Nederlandse slavenhandel in Azië
Woensdag 6 december presenteren onderzoekers van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) de eerste versie van de internationale Exploring Slave Trade in Asia (ESTA) database die de slavenhandel in de Azië reconstrueert. Het is voor het eerst dat zoveel gegevens over de Aziatische slavenhandel bij elkaar zijn gebracht en toegankelijk gemaakt voor onderzoekers en publiek. Een lang onderbelichte slavernijgeschiedenis wordt zo zichtbaar, en bovendien letterlijk in kaart gebracht.
De database bevat informatie over ruim 4.000 slavenhandelsreizen waarmee naar schatting 600.000 slaafgemaakten zijn vervoerd tussen bestemmingen in voornamelijk de Indische Oceaan en Indonesische archipel in de periode tussen 1621 en 1856. Een groot deel van de gegevens heeft betrekking op de Verenigde Oost-Indische Compagnie en Nederlandse gekoloniseerde gebieden. Ook zijn veel gegevens over de slavenhandel door Franse, Britse en andere landen en private handelaren te vinden.
Belangrijke mijlpaal
De onderzoekers van het project schatten dat hiermee mogelijk vijf tot tien procent van de slavenhandel in Azië in kaart gebracht is. Deze reconstructie staat dus nog maar aan het begin. Toch zien zij dit als een belangrijke mijlpaal.
Merve Tosun (IISG), de coördinator van het ESTA project: ‘Het belang van dit datawerk is groot. Dit is voor het eerst dat zoveel gegevens bij elkaar zijn gebracht en toegankelijk gemaakt. Het opent de weg naar accuratere reconstructies van de Nederlands-Aziatische slavenhandel in deze periode. Om tot een completer beeld te komen is nog jaren werk nodig, maar met deze database is een eerste en blijvende basis gelegd. Het kan bijvoorbeeld helpen bij het opsporen van levenslopen van ontheemde en slaafgemaakte personen.’
Nieuwe inzichten
Matthias van Rossum, IISG-onderzoeker en medeprojectleider, benadrukt tot welke nieuwe inzichten deze database nu al leidt. ‘We zien de rol van de Europese koloniale expansie in de vroegmoderne slavenhandel in Azië. Daarmee raakt dit ook direct aan de slavernij in de Atlantische wereld. Tegelijkertijd zien we dat de slavenhandel in de Indische Oceaan geen éénrichtingsverkeer was, maar juist multi-directioneel. De slavenhandel raakte zo aan heel veel verschillende samenlevingen, en leidde tot gedwongen verplaatsingen door de gehele Indische Oceaan en Indonesische Archipel. Dat heeft een enorme impact gehad.’
De lancering is niet het einde van het project. Van Rossum: ‘Het opzetten van deze database helpt samenlevingen om zicht te krijgen op hun slavernijgeschiedenissen, dat is niet alleen van belang voor Nederland, maar voor de hele wereld. Wij werken aan het vinden van financiering om daar ook in de komende jaren mee door te kunnen gaan.’
Achtergrondinformatie
De gegevens zijn bij elkaar gebracht door het Exploring Slave Trade in Asia (ESTA) project aan het IISG. Dit is een internationaal project dat de wereldwijde slavenhandel in kaart wil brengen. Het IISG werkt daarbij sinds 2016 samen onderzoekers wereldwijd en met partners aan de Linnaeus Universiteit (Zweden), ENS Lyon (Frankrijk), Bonn Center for Dependency and Slavery Studies (Duitsland) en Rice University (Verenigde Staten). De eerste fase van het project is uitgevoerd dankzij het NWO fonds voor Internationalisering in de Geesteswetenschappen (2018-2022).
Launch
Tijdens de launch licht Matthias van Rossum de database en het ESTA project in het algemeen toe, waarna experts als Wim Manuhutu en Daniel Domingues da Silva hun reflecties delen en er ruimte is voor vragen.
Datum: 6 december 2023
Tijd: 16:00 – 17:00 (met borrel na afloop)
Locatie: Cruquiusweg 31, 1019 AT Amsterdam
